ธาตุลมอนัตตา

                ๓. ธาตุลม  มีทั้งลมภายใน มีทั้งลมภายนอก  ลมปกติ หมายถึง ลมพัดผ่านทั่วไป มีลมร้อน ลมเย็น ลมหนาว ลมโชย ลมฝน ลมพายุ ลมไต้ฝุ่น ลมงวงช้าง ฯลฯเป็นต้น ลักษณะของลมพัดไปมาอยู่เสมอ

                ธาตุลมภายใน ลมในกาย ลมพัดลงเบื้องต่ำ ลมพัดขึ้นเบื้องสูง ลมในท้อง ลมในไส้ ลมพัดไปทั่วตัว ลมหายใจเข้าออก พึงพิจารณารู้ทราบชัดถึงธาตุลมภายใน รู้ทราบชัดถึงธาตุลมภายนอก บางคราวเกิดเป็นลมพัดค่อยเฉื่อยๆ อย่างลมโชยบ้าง ลมพัดแรงอย่างพายุไต้ฝุ่นบ้าง  บางทีลมก็หยุดเฉยไม่พัดบ้าง ความไม่เที่ยงของลมมีอยู่เสมอ ทั้งธาตุลมภายใน ทั้งธาตุลมภายนอก และเป็นลมทำให้เกิดทุกข์อยู่เสมอ ลมพัดแล้วก็หายไป เป็นอนัตตาอยู่เสมอ

                ลมหายใจเข้าออกกำหนดรู้ชัดลงไป หายใจออกก็ไม่เที่ยง หายใจเข้าก็ไม่เที่ยง  หายใจออกแล้วไม่หายใจเข้าก็เป็นทุกข์ หายใจเข้าแล้วไม่หายใจออกก็เป็นทุกข์ จิตพิจารณาดูทั้งลมออกลมเข้า มีความรู้ชัด จิตหยุดความปรารถนาในลม ลมที่ออกลมที่เข้า ก็ถึงความเป็นอนัตตาไป ส่วนจิตก็วิมุติหลุดพ้นไปจากลม  จึงรู้ทราบชัดว่ากายกับจิตแยกกันตรงนี้ ! รูปนามแยกกันได้ สมมติกับวิมุติแยกกันเป็นคนละส่วนได้  ไม่ติดกันไม่อยู่ด้วยกัน พรากกันเสียแล้ว จิตเป็นอิสระจิต จิตว่างจากลม ลมว่างจากจิต ทั้งลมทั้งจิตหยุดหายไปด้วยกัน ความเป็นอนัตตาไม่มีตัวตนไร้สังคม จิตรู้ได้ชัด

                จิตมีอุปาทานยึดถือธาตุลมจึงเป็นทุกข์ เพราะลมจึงมีการเกิดแก่เจ็บตาย หมดลมไม่มีลมจึงเป็นทุกข์ จิตเป็นสมุทัย ให้เกิดเป็นทุกข์  ภายใน การเหยียด คู้ ไหว ยืน เดิน นั่ง นอน ลมเป็นไปตามอำนาจจิตสั่ง ความขัดข้องในกายเพราะลม ดับอุปาทานยึดถือธาตุลม ดับตัณหาความอยากในธาตุลม จิตสงบปราศจากลมดีลมร้าย จิตสบายคลายความทุกข์ จิตสงบนิ่งจากลมจากอารมณ์ เป็นนิโรธะความดับทุกข์ทางใจ ความคลายความถ่ายถอนจิตจากธาตุลม เป็นมรรคหนทางเข้าถึงความดับทุกข์ อนัตตาธาตุลมภายใน อนัตตาธาตุลมภายนอก ด้วยรู้ชัดเพราะจิต พ้นจากธาตุลมหรือหลุดพ้นจากอารมณ์ทั้งปวงนั่นเอง เอวัง